- 3-daagse cursus
- 13 november - 11 december 2025
- Space to create
- ,- (excl. btw)
- Contact
Bodem op orde, regie in handen
Nieuwe regels, nieuwe rol, nieuwe risico’s. De bodem vormt steeds vaker een knelpunt in gebiedsontwikkeling, vergunningverlening of sanering. Met de Omgevingswet en het Aanvullingsspoor Bodem zijn verantwoordelijkheden verschoven, is regelgeving gewijzigd en is het essentieel goed voorbereid te zijn. Gemeenten hebben meer beleidsvrijheid en tegelijkertijd meer verantwoordelijkheid. Externe partijen voeren uit, maar de regie ligt bij de overheid. Zonder actuele kennis en regie loop je risico op fouten, vertraging en bestuurlijke onduidelijkheid.
Deze cursus helpt je om met vertrouwen keuzes te maken, juridische kaders correct toe te passen en bodemdata strategisch te benutten. Je vergaart praktische kennis en inzicht om beleid te maken, vergunningen en meldingen te beoordelen, toezicht te ondersteunen en regie te voeren over bodemvraagstukken in jouw gemeente of regio.
Jij leert:
- Beleidskeuzes maken binnen de kaders van de Omgevingswet en het Aanvullingsspoor Bodem
- Bodemverontreiniging en saneringsvraagstukken beleidsmatig en juridisch beoordelen
- Bodemdata zoals de bodemkwaliteitskaart en BRO toepassen in beleid en uitvoering
- Regie voeren bij samenwerking met adviesbureaus en aannemers
-
Strategisch anticiperen op datagedreven ontwikkelingen zoals AI
Casus:
De gemeente wil een oude bedrijventerreinlocatie herontwikkelen tot woonwijk. Tijdens het proces stuit men op bodemverontreiniging, met PFAS en onzekerheid over het juridisch kader. Is er een saneringsplicht? Hoe ziet de vergunningprocedure eruit? Wie draagt de verantwoordelijkheid en hoe verwerk je dit in beleid en toezicht? En hoe kan je hierbij slim gebruikmaken van bodemdata? Casussen en lessons learned vormen de rode draad in deze cursus. Van theoretische en juridische kaders naar toepassing in de praktijk.
In samenwerking met:
Programma cursus Bodemadviseur
Dag 1
Bodem, beleid & verontreiniging
Bij de herontwikkeling van een voormalig autowrakkenterrein blijkt de bodem verontreinigd. Wie is verantwoordelijk, wat zijn de gevolgen en hoe voorkom je vertraging? In deze module krijg je inzicht in hoe bodemopbouw en geohydrologie van invloed zijn op beleidskeuzes. Je krijgt een eerste overzicht van actuele bodemrisico’s zoals PFAS, asbest en lood, verdiept je in de juridische verantwoordelijkheden bij verontreiniging en sanering en leert welke rol gemeenten spelen bij overdracht en herontwikkeling. Aan de hand van praktijkvoorbeelden ontdek je waar het vaak misgaat – en hoe je dat voorkomt.
- Introductie in het bodemsysteem in Nederland: opbouw, geohydrologie, verontreinigingen
- Stoffenkennis van PFAS, asbest, lood: actuele bodemrisico’s
- Juridische aspecten van verontreiniging en sanering
- Gemeentelijke rol bij sanering, overdracht en herontwikkeling
- Lessons learned: waar gaat het mis
- Omgaan met verrassingen tijdens bodemonderzoek
Dag 2
Wetgeving, bodemkwaliteit en bodemdata
Bij een binnenstedelijke gebiedsontwikkeling treft men bodemverontreiniging aan en wil men grond hergebruiken op locatie. Wat mag onder het overgangsrecht en hoe vertaal je dat naar lokaal beleid? In deze module leer je hoe de Omgevingswet en het Aanvullingsspoor Bodem in de praktijk werken. Je krijgt inzicht in het Besluit en de regeling bodemkwaliteit, leert bodemdata zoals BRO en BKK strategisch inzetten, en ontdekt hoe je juridisch onderbouwde keuzes maakt rond zorgplicht, hergebruik en opslag. Ook oefen je met regie voeren richting adviesbureaus en andere partners.
- Omgevingswet & Overgangsrecht (Wet Bodembescherming)
- Besluit en regeling bodemkwaliteit: regels voor grondverzet, hergebruik, opslag
- Lokaal beleid en toepassing bodemkwaliteitskaart
- Zorgplicht en juridische afwegingen
- Werken met bodemdata: BRO, BKK, koppeling met DSO
- Regie voeren bij samenwerking met adviesbureaus
- Online: gebruik AI & bodem
Tip! Download de brochure voor een compleet overzicht
Dag 3 (optioneel te volgen)
Ochtend
PFAS & sanering
Bij de sloop van een voormalig industrieterrein blijkt de bodem ernstig verontreinigd met PFAS. Hoe bepaal je het saneringsdoel, wat zijn de juridische plichten, wie is verantwoordelijk voor sanering en welke aanpak is haalbaar? Waar module 1 PFAS behandelt als één van de actuele bodemrisico’s, gaat deze module dieper in op de eigenschappen, verspreiding en impact van PFAS in bodem en grondwater.
Je leert welke onderzoeksmethoden effectief zijn (en wat ze kosten), hoe je saneringsdoelstellingen formuleert, welke juridische kaders en zorgplichten gelden, en welke saneringsmethoden in de praktijk toepasbaar zijn.
- Kenmerken PFAS
- Voorkomen van PFAS in bodem en grondwater
- Onderzoeksmethoden, do’s en don’ts en kosten
- Saneringsdoelstelling, zorgplicht en juridische vraagstukken
- Saneringsmethoden
Middag
Zorgplicht & casuïstiek
Een illegale lozing van drugsafval zorgt voor bodemverontreiniging op gemeentelijke grond. Wie is verantwoordelijk, wat moet je doen en wanneer? Waar in de eerste module de zorgplicht wordt besproken als juridisch kader bij verontreiniging, gaan we vandaag dieper in op de toepassing ervan in de praktijk. Je leert hoe de zorgplicht is geregeld onder de Wet bodembescherming en de Omgevingswet, wat termen als ‘redelijkerwijs’, ‘zoveel als mogelijk’ en ‘natuurlijk moment’ betekenen, en waar in beleid en uitvoering de ruimte ligt. Je verdiept je in relevante jurisprudentie en oefent met actuele casussen.
- Zorgplicht onder Wet bodembescherming en Omgevingswet
- Saneringsdoelstelling
- Wat is ’redelijkerwijs’, ’zoveel als mogelijk’ en ’natuurlijk moment’? Zoek de ruimte op!
- Wat leert jurisprudentie ons
- Praktijkcasussen ten aanzien van PFAS en bij drugsafval
Jouw docent:

Maarten Kantelberg
Eigenaar Artifex Terra en sr. adviseur bij CSO Adviesbureau, Maastricht
Maarten is de eigenaar van Artifex Terra, waar hij zich meer dan 30 jaar inzet om overheden en bedrijven te adviseren. Met ervaring in de aannemerij, is hij een deskundige professional in de bodem- en milieusector. Maarten verzorgt ook trainingen en ondersteunt bij het oplossen van vraagstukken rond:
- bodembeleid
- bodemverontreiniging
- bodemsanering
Het programma wordt verrijkt met 2 gastsprekers o.g.v. Jurisprudentie en AI.
Voor wie:
Deze cursus is relevant voor iedereen die binnen de overheid (provincies, waterschappen, omgevingsdiensten en inspecties) werkt aan bodemvraagstukken, zoals:
- (Startende) beleidsadviseurs bodem, milieu of fysieke leefomgeving
- Beleidsmedewerkers milieu/bodem zonder formele bodemachtergrond
- Zij-instromers of intern doorgestroomde collega’s (bijv. vanuit RO, duurzaamheid, vergunningverlening);
- Vergunningverleners milieu of grondverzet, toezichthouders en handhavers
- Projectleiders gebiedsontwikkeling of herontwikkeling
- Iedereen die zich bezig gaat houden met milieutechnische bodemvraagstukken en daarvan (opnieuw) kennis wil opdoen
Algemene Informatie
Deze
3-daagse Cursus/Training zal plaatsvinden bij
Space to create te Utrecht.
Voor facilitaire vragen en de routebeschrijving zie onderstaande
gegevens.
Space to create
Stationsplein
90
3511 ED
Utrecht
tel: 030-3080319
Dag | Datum | Tijd | Locatie |
---|---|---|---|
Dag 1 | 13 november 2025 | 09:30 - 16:00 | Space to create |
Dag 2 | 27 november 2025 | 09:30 - 16:00 | Space to create |
Dag 3 (optioneel) | 11 december 2025 | 09:30 - 16:00 | Space to create |
Jouw investering
De investering voor
deze
3-daagse cursus bedraagt
€ 2499,00
(excl. btw)
per persoon.
Dit bedrag is inclusief koffie, thee, lunches en toegang tot de digitale
leeromgeving.
- Wil je alleen de cursus Bodemadviseur (zonder de verdiepingsdag)? De investering is voor 2 dagen bedraagt € 1799,- (excl. btw)
Ondersteund door online leeromgeving
Tijdens de opleiding maak je, naast de bijeenkomsten, gebruik van 'Mijn Online Leeromgeving'. Hier vind je (extra) leermaterialen die aansluiten bij de lesbijeenkomsten, zoals video's, artikelen, eventueel huiswerk en verwijzingen naar boeken. Mijn Online Leeromgeving gebruik je ook als netwerkinstrument en voor interactie: alle deelnemers en docenten zijn via de leeromgeving snel te bereiken. Voor aanvang van de opleiding ontvang je een inlogcode voor de online leeromgeving en een uitnodiging om jouw profiel aan te maken.
Naar Mijn Online Leeromgeving
Ga aan de slag binnen jullie eigen praktijk
Cursus Bodemadviseur is ook op maat te volgen. De maatwerkopleidingen worden gemiddeld met een 8,6 beoordeeld, omdat de inhoud, zowel theorie als praktijkvoorbeelden, volledig wordt afgestemd op de unieke leerdoelen en de praktijksituatie van jouw organisatie.
Jouw team ervaart hierdoor diverse voordelen:

Inhoud op maat
Het programma sluit exact aan op jullie leerdoelen en praktijk.
Kennisborging
Kennis wordt gedeeld en blijft behouden in de organisatie.
Kostenefficiënt
Efficiënt investeren in het kennisniveau van de organisatie.
Ideale planning
Gepland om in jullie agenda te passen, ook qua locatie.
Onder andere deze opdrachtgevers gingen je voor:
Inschrijven
Via onderstaande knop kun je veilig, eenvoudig en snel inschrijven. Verzeker jezelf van deelname door op de onderstaande button te klikken.
Leg je deelname vast!


Persoonlijk opleidingsadvies nodig?
Wil je meer inhoudelijke informatie?
Neem vrijblijvend contact op met mij.