Congres Toetsen en Examineren in het MBO

INSPIRATIESESSIE | Formatief Evalueren met interactieve video

Jeroen Krouwels – directeur & EdTech ondernemer 
Arold Roestenburg – Docent ROC Tilburg - School voor ICT & Media

Video is steeds belangrijker én biedt enorme kansen voor het onderwijs. Het internet ontwikkelt naar ‘video first’: we gaan van lezen naar kijken. Uit gedragscijfers blijkt dat ons brein een voorkeur heeft voor video en dat we visueel beter leren dan via tekstboeken. Maar niet alleen voor het leerproces is video in te zetten: met interactieve video kunnen we toetsen, docenten meer tijd geven voor begeleiding van studenten en eenvoudig diagnostische informatie verzamelen. Daarnaast is interactieve video een mooie manier om de beroepspraktijk visueel en interactief als leerinstrument binnen de schoolmuren te brengen.
In deze sessie ervaar je de kansen van interactieve video en krijg je een inspirerend voorbeeld te zien van ROC Tilburg waar studenten in de lead zijn geweest bij het scripten en opnemen van lesvideo’s voor gebruik in de klas en thuis.

---

INSPIRATIESESSIE | Anders verantwoorden diplomabesluit – van pixel tot totaalbeeld 

Thomas de Wit - Examenspecialist & leraar Koning Willem I College – Middelbare Horeca School
Paul Swinkels - Leraar & Teamvoorzitter opleidingen Koning Willem I College – Middelbare Horeca School

De Middelbare Horeca School verantwoordt vanaf 2022-2023 het diploma voor gastheer/-vrouw en kok op een andere manier. Benieuwd hoe wij deze stappen hebben gezet? Welke uitdagingen we tegen kwamen? Tijdens deze inspiratiesessie nemen we je mee in onze idealen en gedachtegang.

---

INSPIRATIESESSIE | De keuze is reuze: (examinering bij) opleiding- college- en sectoroverstijgend aanbieden van keuzedelen

Willemijn Rommens - Projectleider Keuzedelen Deltion College

Een fietsenmaker die leert hoe je een webwinkel runt of een meubelmaker die productfoto’s leert maken. Niet de meest voor de hand liggende combinaties van beroepen en vaardigheden. Toch zijn het vaardigheden die voor de student in kwestie wel degelijk interessant zijn. Het Deltion College biedt zijn studenten daarom de mogelijkheid keuzedelen te volgen die in de eigen opleiding niet aan bod komen.

Alle studenten kunnen – naast keuzedelen die hun eigen opleiding aanbiedt – kiezen voor opleiding overstijgende keuzedelen. Meer informatie? Klik hier.  

WORKSHOP | MBO onderwijs: Hoe voorwaardelijk toetsen in een formatief proces.

Golan Muhyaldin - Mbo-expert, oprichter Unify Horizons & auteur ‘Ons Mbo’

In deze ‘How to’ interactieve workshop gaan we inzoomen op toetsen. Is het verstandig om dit op het eind van een periode te doen of in het midden? Je leert hoe je door middel van formatief feedback geven en voorwaardelijke toetsen de studenten de ruimte kan bieden om natuurlijk te groeien aan de hand van checkpoints en feedback. Het doel? Studenten kennis en vaardigheden te laten ervaren door het maken van fouten en het toetsen van hun groei.

In deze workshop krijg je de volgende informatie:
•    Wat is voorwaardelijk toetsen? Waarom is dit belangrijk?
•    Het geven van feedback voor de natuurlijke groei
•    Voorbeelden van voorwaardelijke toetsen
•    Praktische handvatten voor het MBO

---

WORKSHOP | Goede toetsing bestaat niet zonder een doordacht onderwijsontwerp!

Frank van den Ende - Innovatie-regisseur Gilde-opleidingen, oprichter EDEX & auteur Hereik de School 

Toetsing is niet iets dat boven op het onderwijs komt. Het is iets dat onderdeel uitmaakt van het leerproces. Hoe zorg je ervoor dat jullie toetsing afgestemd is op het onderwijs? Door eerst een gedegen ontwerp neer te zetten! In deze workshop kijken we naar de factoren binnen een onderwijsontwerp die van invloed zijn op de toetsing. Krijg grip op je onderwijsontwerp en daarmee ook op jullie toetsing!

---

WORKSHOP | Krappe arbeidsmarkt vraagt om anders examineren. Hoe gaan we dat doen? Praktijkvoorbeeld Sherpa (VG Zorg)

Elise Nieuwhof  - Organisatie-adviseur Leren en Ontwikkelen Sherpa

Bij Sherpa zien we dat onze praktisch gerichte zij-instromers zich niet erkend, gezien en gehoord voelen in de traditionele manier van beoordelen binnen de BBL en het EVC. Studenten worstelen zich met frisse tegenzin door een eindeloze verslagenbrij en haken regelmatig af. We staan dus gezamenlijk als werkveld en onderwijs voor een uitdaging – want we kunnen niemand missen. 
In onze certificaatroute hebben we al zoveel mogelijk verslaglegging geschrapt – maar we zien dat er een accentverschuiving nodig is van schriftelijke documentatie naar directe waarneming.
In de workshop gaan we in op dit thema: we delen onze ervaring en gaan met jullie in discussie over bezwaren en kansen.

Op beide dagen vinden er leertracks plaats. Een leertrack bestaat uit een ronde van 60 minuten en een ronde van 90 minuten. In een groep van maximaal 30 deelnemers verdiep je een thema uit en ga je aan de slag met de vertaling naar jouw onderwijspraktijk. Schrijf je dus snel in om zeker bij deze leertracks aanwezig te zijn.

Leertrack 1: Programmatisch toetsen in het MBO (volgeboekt)

Wessel Peeters - oprichter Vernieuwenderwijs, onderwijskundige & docent

Met programmatisch toetsen doe je meer recht aan de ontwikkeling van de studenten, maak je valide beslissingen en stimuleer je een feedbackcultuur. Complexe beroepsvaardigheden en competenties zijn immers niet in één toets te vatten, maar vragen om een bredere kijk.

Steeds meer opleidingen zijn bezig met (het denken over) programmatisch toetsen. Deze nieuwe manier van kijken brengt vragen met zich mee: Hoe vaak moet een leeruitkomst worden aangetoond voor een valide beslissing? Hoeveel keuzevrijheid geef je studenten? Welke didactische vaardigheden hebben we nodig als team? Ook vraagt het om bepaalde ontwerpkeuzes in het onderwijs. 

Tijdens deze leertrack ga je aan de slag met de principes van backward design en krijg je meer zicht op wat er nodig is om programmatisch toetsen te implementeren. Ook gaan we in op misvattingen en dilemma’s rondom Programmatisch toetsen zodat je een helder beeld hebt van welke stappen er te maken zijn. 

Na deze leertrack: 

• Ken je de kansen van programmatisch toetsen in het MBO 
• Weet je welke ontwerpkeuzes er te maken zijn om het curriculum en toetsprogramma goed op elkaar te laten aansluiten 
• Heb je antwoorden op de dilemma’s die spelen bij de implementatie van programmatisch toetsen 
• Ga je aan de slag met concrete actiepunten om de volgende stap in programmatisch toetsen te maken op jouw opleiding 

Opzet: 

Sessie 1: Aan de slag met backward design 
We bespreken de basisprincipes van programmatisch toetsen en vertalen deze naar de mbo-context. We gaan aan de slag met de principes van backward design. Hierbij denk je vanuit leeruitkomsten direct na over hoe je deze zichtbaar kunt maken middels toetsing en pas daarna denk je na over passende leeractiviteiten. Deze manier van ontwerpen vraagt om een goede afstemming tussen onderwijs en examinering. Hoe pak je dat aan? 

Sessie 2: Dilemma’s bij implementatie 
Tijdens de tweede sessie gaan we in gesprek over veelvoorkomende dillema’s bij het implementeren van programmatisch toetsen. Zo kijken we bijvoorbeeld wat programmatisch toetsen betekent voor flexibilisering van onderwijs. Hoeveel vrijheid geef je studenten? Is er ruimte om te versnellen? Ook kijken we naar vraagstukken rondom de professionalisering: welke didactische vaardigheden heeft het team nodig? Hoe ontwikkelen we een feedbackcultuur? 

---

Leertrack 2: Examencommissie: Verantwoord diplomeren (volgeboekt)

Jeanne Hup – Toetsdeskundige Bureau Lente 
Gijs Noordergraaf – Trainer & adviseur Bureau Lente

Wat een fantastisch moment als je je studenten een diploma uitreikt! Daar is niet alleen veel aan vooraf gegaan voor studenten en het onderwijs, maar ook voor de examencommissie. 

Als examencommissie ligt er een duidelijk taak als het gaat om het borgen van de examinering en de diplomering. Tijdens deze leertrack ga je vooral aan de slag met het herijken of invullen van deze taken als examencommissie. Zodat jij met je examencommissie goed het diplomabesluit kunt verantwoorden, onafhankelijk van de manier van afsluiting die opleidingen hebben gekozen. 

Tijdens de eerste sessie van deze leertrack krijg je inzicht in je borgingstaken en deel je je kennis en ervaring met elkaar. 

In de tweede sessie bouwen we voort op de eerste sessie. We gaan dieper in op het verantwoorden van de diplomering aan de hand van (eigen ingebrachte) dilemma’s en casussen.
 

INSPIRATIESESSIE | Groei en ontwikkeling tastbaar maken met het Talentenpaspoort 

Kirsten Cuppen - Leraar van het jaar 2021, Global Teacher Prize top 50 2021, Co-initiator Talentenpaspoort, Docente Nederlands en Loopbaanbegeleiding, BPV coördinator & ambassadeur BVMBO

Al tijdens haar eerste baan als basisschoollerares verbaasde Kirsten zich over het belang van citoscores en schooladviezen. Ze zag technische en creatieve talenten, maar ouders leken teleurgesteld bij een vmbo-advies. Onterecht, vind Kirsten. Toen zij later LOB-lessen ging geven in het Mbo zag zij kans om hier werk van te maken. Ze initieerde het Talentenpaspoort, een digitaal groeidocument waarin studenten kunnen laten zien waar hun talenten liggen.

Werken met een Talentenpaspoort stimuleert dat leerlingen een onderzoekende houding ontwikkelen en eigenaar worden van hun eigen groei. Kirsten neemt je in deze sessie mee in de kansen van een Talentenpaspoort en de tot nu toe behaalde resultaten voor het mbo-onderwijs. 

---

INSPIRATIESESSIE | Door inzicht en feedback de weg vrij naar gepersonaliseerd leren

Alex Karlas - Onderwijsverbeteraar, adviseur, voormalig docent en oprichter Test-Correct

Een handreiking om oplossingsgericht visie om te zetten naar praktijk. Hoe krijg je het eigenaarschap van het leren terug bij de student? Hoe maak je de slag van instructiegestuurd naar vraaggestuurd onderwijs? Hoe differentieer je in grote groepen waardoor gepersonaliseerd leren mogelijk wordt? Hoe introduceer je een feedbackcultuur? Met voorbeelden uit de praktijk willen we je inspireren en vooral het vertrouwen geven dat het kan! 

 

---

INSPIRATIESESSIE | Kwaliteit praktijkexamens? Kan een examencommissie dat wel aan?

Alex Stolwijk - Toetsdeskundige, Cito

De WEB (art. 7.4.5a, lid 1a) bepaalt dat de examencommissie in het MBO verantwoordelijk is voor de borging van de examenkwaliteit. Dus ook van de kwaliteit van het afnemen en het beoordelen van (praktijk) examens. Echter, hoe kun je als een examencommissie  met 5 leden met een beperkte facilitering invloed uitoefenen op die kwaliteit van de examinering? Hoe doe je dat in de beperkte beschikbare tijd als er meerdere locaties zijn en meerdere domeinen en er honderden examens worden afgenomen?

WORKSHOP | De Toetsing Getoetst op het mbo

Mariette Nauta-Admiraal - Master Toetsdeskundige Toets-Alert

Kwaliteit van toetsing vinden we belangrijk, maar…hoe is de kwaliteit van de toetsing op uw mbo-school eigenlijk? Speel dit spel met het docententeam en krijg inzicht in de huidige toetskwaliteit! Beantwoord vragen en laat op het speelbord in beeld komen waar jullie staan. Bespreek jullie doelen en maak met behulp van het werkboek een plan. Kwaliteit van toetsing hoort tenslotte bij goed onderwijs! 

---

WORKSHOP | Toegankelijk toetsen en examineren voor studenten met een ondersteuningsvraag

Ellen van Veen - Adviseur Expertisecentrum Inclusief Onderwijs (ECIO)
Doride de Bruijn - Beleidsadviseur Kennispunt MBO Passend Onderwijs

Voor studenten met een ondersteuningsvraag is het soms nodig toetsen en examens aan te passen. Wat mag wel en niet en hoe doe je dat in de praktijk?

In deze workshop geven we handvaten hoe je toetsen en examens kunt aanpassen voor deze studenten en ga je daar zelf mee aan de slag. Er kan en mag vaak meer dan je denkt!

---

WORKSHOP | Examens inkopen én eigen keuzes maken: hoe doe je dat?

Jim Schouten, Directeur Examenservices

De examenvisie van scholen verandert. Bieden ingekochte examens voldoende ruimte voor die eigen visie? Hoeveel ruimte bieden de examenleveranciers? Hoe kunnen we die flexibiliteit vergroten? Wat heb je als school nog meer nodig? Er is meer mogelijk dan je denkt!

Doel:

• We weten hoe we de flexibiliteit van de ingekochte examens maximaal kunnen benutten.
• We weten hoe we samen met de examenleverancier de ruimte voor onze examenvisie kunnen vergroten.

Op beide dagen vinden er leertracks plaats. Een leertrack bestaat uit een ronde van 60 minuten en een ronde van 90 minuten. In een groep van maximaal 30 deelnemers verdiep je een thema uit en ga je aan de slag met de vertaling naar jouw onderwijspraktijk. Schrijf je dus snel in om zeker bij deze leertracks aanwezig te zijn.

Leertrack 1: Studentmotivatie voor toetsen (volgeboekt)

Giel Kessels - Docent, bestuurslid BVMBO & promovendus Studentmotivatie voor toetsen

“Door anders naar toetsen te kijken, moet je eigenlijk ook anders naar het onderwijs gaan kijken.”

In deze leertrack bespreken we eerst een aantal belangrijk inzichten uit het onderzoek van Giel, naar het bieden van keuzevrijheid rondom het moment, de moeilijkheidsgraad en vorm van toetsing door studenten. Hoe maak je toetsen onderdeel van leren? Hoe zorg je dat studenten zich eigenaar voelen van hun leerproces? Dat ze gemotiveerd zijn voor toetsen, in plaats van het te zien als een afrekenmoment? 

Tijdens de tweede sessie gaan we verder in op wat deze inzichten betekenen voor het onderwijs. Keuzevrijheid heeft bijvoorbeeld consequenties voor de vergelijkbaarheid van toetsen. Hoe ga je daarmee om? En is niet juist een toets die aansluit bij de persoonlijke behoeften van een student betrouwbaarder dan een gestandaardiseerd examen? Moeten we dan nog wel examens hebben? En wat is de balans tussen de waarde van het diploma en de waarde van talentontwikkeling? Vraagstukken die ontstaan uit een andere blik op toetsen en consequenties hebben voor je onderwijsontwerp en toets- en examenregelement. 

Vanuit dit gesprek maken we een vertaling naar de eigen praktijk. Je formuleert een actie die je direct de volgende dag kan toepassen. 

In deze leertrack ga je aan de slag met: 

• Onderzoeksinzichten rondom studentmotivatie voor toetsen 
• Praktijkvoorbeelden van keuzevrijheid in toetsen 
• In gesprek over ontwerpkeuzes rondom flexibeler toetsen 
• Actiepunt voor eigen onderwijspraktijk 

Opzet: 

Sessie 1: Keuzevrijheid & eigenaarschap 

Sessie 2: Ontwerp- en implementatiekeuzes

---

Leertrack 2: Overtuigend positioneren van jouw examencommissie (volgeboekt)

Esther Bart & Juliette Groen – beiden onderwijsadviseur bij STREEF 

Hoe geef je op een effectieve wijze invulling aan de taken van de examencommissie, zodat jouw werk het beoogde resultaat heeft?

We starten op een interactieve wijze met het opfrissen van de basiskennis over examencommissies in het mbo. Welke taken en bevoegdheden liggen bij wie? Welke wijzigingen in het onderzoekskader zijn relevant voor de examencommissie?

Vervolgens gaan we met elkaar verkennen hoe je de examencommissie overtuigend positioneert:

• In de dagelijkse interactie met andere betrokkenen uit de examenorganisatie zoals het docententeam en het management
• Bij een inspectiebezoek of audit
• In de jaarlijkse verantwoording in het jaarverslag