Programma van de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein

Iedere dag start om 09.30 uur (ontvangst om 09.00 uur) en eindigt om 16.30 uur.

Module 1

Juridische aspecten, toezicht en risicoanalyse

Tijdens de eerste module van de training integriteit in het publieke domein behandelen we de volgende onderwerpen:

Introductie en kennismaking

Amos Gomes de Mesquita, project- en verandermanager bij Van Aetsveld en hoofddocent van de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein, begeleidt organisaties bij het realiseren van veranderingen

Wettelijke eisen, aansprakelijkheid en toezicht

• Wat is integriteit? En waarom is het van het grootste belang dat jouw organisatie haar integriteitsbeleid op orde heeft?
• Aan welke wetten en regels moet jouw organisatie voldoen op het terrein van integriteit?
• Wat schrijven de Ambtenarenwet, de Gemeentewet en de Provinciewet voor op het terrein van integriteitsbeleid?
• Rollen, rechten en verantwoordelijkheden: wie is er verantwoordelijk voor integriteitsbeleid?
• Nieuwe wet- en regelgeving: hoe zorg je ervoor dat jouw organisatie voldoet aan de actuele criteria? En welke normen en instrumenten zijn hierbij van belang?
• Wat zijn de regels voor aansprakelijkheid waar jouw organisatie rekening mee moet houden met betrekking tot integriteitsbeleid? En wie is er verantwoordelijk wanneer hier niet aan wordt voldaan?

Meta Peek, partner, RONT management consultants

Het signaleren, inventariseren en evalueren van kwetsbaarheden en risico’s

• Wat betekent integriteit voor jouw organisatie? En welke risico’s loopt jouw organisatie met betrekking tot ongewenste omgangsnormen en integriteitsschendingen?
• Welke dilemma’s en integriteitsvraagstukken doen zich voor in jouw organisatie?
• Hoe breng je risicovolle processen, kwetsbare functies en verleidingen binnen jouw organisatie in kaart en toets je op de aanwezigheid en de werking van integriteitsmaatregelen?
• Hoe beoordeel je potentiële risico’s en kwetsbaarheden ?

Berry Link, burgemeester van de gemeente Geldrop-Mierlo, doceert namens het Nederlands Genootschap van Burgemeesters collega-burgemeesters op het terrein van integriteitvraagstukken, genomineerd voor de prijs van Beste bestuurder van 2010 en winnaar van de Philip Brouwer Integriteitsprijs 2010

Module 2

Het ontwikkelen van integriteitsbeleid voor jouw organisatie

Tijdens de tweede module van de cursus integriteit behandelen we o.a. de volgende onderwerpen:

Het opstellen van beleid, richtlijnen en procedures

• Wat is integriteitsbeleid en waarvoor dient het?
• Wie ontwikkelt, onderhoudt en accordeert het ?
• Hoe stel je het integriteitsbeleid op voor jouw organisatie? En aan welke basisnormen moet het integriteitsbeleid van jouw organisatie voldoen?
• Hoe veranker je het integriteitsbeleid binnen jouw organisatie en zorg je voor draagvlak binnen de verschillende afdelingen?
• Wat is de functie van een vertrouwenspersoon? En wat is zijn/haar rol in het integriteitsbeleid?
• Hoe leg je externe verantwoording af over het gevoerde integriteitsbeleid, genomen maatregelen, integriteitsschendingen en opgelegde sancties?
  
  

Personeelsbeleid en integriteit

• Hoe integreer je het integriteitsbeleid in het personeelsbeleid van jouw organisatie?
• Hoe maak je integriteit onderdeel van de wervings- en selectieprocedure van nieuwe medewerkers?
• Op welke manier neem je integriteit op in introductieprogramma’s voor nieuwe medewerkers voor jouw organisatie?
• Hoe bespreek je integriteit in werkoverleggen en functioneringsgesprekken?

Bart Hofstee, adviseur bij het Bureau Integriteit van de gemeente Amsterdam, expertisecentrum op het gebied van integriteit met als doel het bevorderen van de integriteit van bestuurders en ambtenaren van de gemeente Amsterdam

Screening van medewerkers

• Op welke wijze screent u nieuwe medewerkers?
• Wet veiligheidsonderzoeken: wat houdt deze wet in voor u en uw organisatie?
• Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens: hoe kunt u de verklaring omtrent het gedrag verkrijgen?
• Waar wordt op gelet bij een onderzoek in het kader van de verklaring omtrent het gedrag?
• Wat is de opzet en werking van waarschuwingsregisters (zwarte lijsten)?
• Screent u zelf het personeel van externen of besteedt u dit uit aan de formele werkgever?

Monica Yeung, operationeel manager bij de dienst Justis, de screeningsautoriteit van het ministerie van Justitie en Veiligheid, analyseert informatie om een oordeel te vormen over de integriteit van personen en organisaties en verstrekt op basis van deze oordeelsvorming verklaringen, vergunningen, adviezen en risicomeldingen

Het complete programma handig in één overzicht? Download de brochure (pdf)

Module 3

Sturen op goed ambtelijk handelen

Instrumenten en integriteitsmaatregelen

• Welke instrumenten en maatregelen heb je tot je beschikking voor het beïnvloeden en bestendigen van het integer handelen van jouw medewerkers?
• Wat is een gedragscode? Welke functie heeft het en hoe kun je het inzetten?
• Hoe informeer je jouw medewerkers over regelingen ten aanzien van (financiële) belangenverstrengeling, relatiegeschenken en nevenwerkzaamheden?
• Hoe stel je voorschriften op voor de meldplicht van medewerkers van hun financiële belangen, effectenbezit en effectentransacties?
• Op welke wijze registreer je incidenten waaronder fraude, diefstal en corruptie?
• Hoe bewaak je de voortgang van genomen maatregelen en adviseer je het management hierover?
  
  

Het verbeteren van het bewustzijn van jouw medewerkers ten aanzien van integriteit en het doorbreken van oude patronen

• Hoe bevorder je de bewustwording van jouw medewerkers ten aanzien van integriteitsrisico’s?
• Op welke manier beïnvloed je het persoonlijk gedrag, vergroot je de weerbaarheid tegen verleidingen en bevorder je het integer handelen bij jouw medewerkers?
• Hoe komt gedrag tot stand en wat is noodzakelijk om oude patronen te doorbreken?
• Waarom mogen voorlichting en onderricht niet ontbreken?
• Hoe wordt integer handelen een vanzelfsprekendheid in het dagelijkse werk van jouw medewerkers?
• Hoe bespreek je het onderwerp integriteit met jouw medewerkers?
• Wat zijn toepasbare morele kaders voor jouw medewerkers?
• Hoe zorg je voor urgentiebesef bij het management?

Muel Kaptein, hoogleraar bedrijfsethiek en integriteit aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en partner en organisatieadviseur bij KPMG, ondersteunt en adviseert ruim 20 jaar organisaties bij het ontwikkelen en auditen van hun integriteit

Het verrichten van een audit: waar staat jouw organisatie op het terrein van integriteitsbeleid?

• Waarom wordt er een audit uitgevoerd naar het integriteitsbeleid van jouw organisatie?
• Hoe wordt een audit uitgevoerd? Waar kijkt de auditor naar? En welke informatiebronnen en instrumenten (documentatie, interviews, waarnemingen) zijn hierbij van belang?
• Resultaten: wat levert de audit op voor jouw organisatie?

Emile Kolthoff, hoogleraar Criminologie aan de Open Universiteit, lector Ondermijning bij het Expertisecentrum Veiligheid van Avans Hogeschool en voormalig directeur van het Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten

Module 4

Integriteit en aansprakelijkheid

Aansprakelijkheid

• Wanneer is een organisatie jegens derden aansprakelijk voor plichtsverzuim door een functionaris (ambtenaar of werknemer) tijdens de taakuitoefening begaan?
• Welke geschreven en ongeschreven rechtsregels gelden er ten aanzien van de aansprakelijkheid van de organisatie?
• Wanneer is de ambtenaar of werknemer juridisch zelf jegens derden aansprakelijk? Welke factoren spelen hierbij een rol?
• Welke interne maatregelen kun je als organisatie nemen wanneer een ambtenaar of werknemer zich schuldig heeft gemaakt aan ernstig plichtsverzuim?
• Wat is rechtens als de betrokken functionaris zich verweert door te stellen dat hij conform de (afgegleden) bedrijfscultuur handelde?
• Hoe ver gaat de ruimte voor religieuze uitingen van ambtenaren en werknemers? En wat is de sanctie indien de functionaris de toegestane ruimte overschrijdt?
• Hoe kun je bij een integriteitsschending de geleden (materiële en immateriële) schade verhalen op de werknemer?

Fokko Oldenhuis, hoogleraar Recht aan de Rijksuniversiteit Groningen en plaatsvervangend raadsheer Gerechtshof Arnhem, expert op het gebied van aansprakelijkheidsrecht

Moreel leiderschap

• Hoe kan een leider van een organisatie met een uitgesproken visie op integriteit dienen als voorbeeld voor zijn medewerkers?
• Op welke manier kunnen kernwaarden van de organisatie worden vertaald naar voorbeeldgedrag op de werkvloer?

Amos Gomes de Mesquita, project- en verandermanager bij Van Aetsveld, begeleidt organisaties bij het realiseren van veranderingen

Module 5

Het melden van incidenten en het verrichten van integriteitsonderzoek

Het melden van vermoedens van misstanden

• Wat is klokkenluiden?
• Welke klokkenluidersregelingen zijn er?
• Wat is het verschil tussen het indienen van een klacht en klokkenluiden?
• Wat is het verschil tussen anoniem en vertrouwelijk klokkenluiden?
• Hoe worden klokkenluiders beschermd?
  
  

Het structureren en uitvoeren van een integriteitsonderzoek

• Op welke manier kunt u een integriteitsonderzoek plannen en structureren?
• Hoe raadpleegt u open en gesloten bronnen? En welke juridische en praktische randcondities zijn hierbij van belang?
• Op welke manier beoordeelt u de onderzoeksgegevens?
• Wat zijn de mogelijkheden en beperkingen van financieel integriteitsonderzoek?
• Hoe bouwt u een dossier op?
• Hoe verhoudt een integriteitsonderzoek zich tot het strafrecht?

mr. Gerard Blonk, oud-directeur van ForensicPlaza en voormalig plaatsvervangend strafrechter, rechtbank in Zutphen en officier van justitie bij het Openbaar Ministerie Oost Nederland, voormalig directeur Rechercheschool Zutphen, Master NLP, gespecialiseerd in besliskunde binnen de publiekrechtelijke en private intelligence-, opsporings- en rechtshandhavingspraktijk, auteur van diverse artikelen en boeken, waaronder het studiehandboek ‘De link in veiligheidszorg’ en ‘De Fraudeaangifte’.

Adviseren in een politiek-bestuurlijke omgeving

• Wat zijn de verschillende rollen, verantwoordelijkheden en belangen van stakeholders ten aanzien van het integriteitsdossier?
• Hoe kun je beleid en adviezen uitdragen en verdedigen?
• Welke rollen en stijlen van adviseren kun je hanteren?
• Hoe adviseer je gevraagd en ongevraagd het management en de politiek over het integriteitsdossier?
• Politiek-bestuurlijke sensiviteit: hoe voer je overleg op bestuurlijk-ambtelijk niveau?

Amos Gomes de Mesquita, project- en verandermanager bij Van Aetsveld en hoofddocent van de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein, begeleidt organisaties bij het realiseren van veranderingen

De docenten:

Amos Gomes de Mesquita, project- en verandermanager bij Van Aetsveld

Amos is project- en verandermanager bij Van Aetsveld en hoofddocent van de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein. Hij begeleidt organisaties bij het realiseren van veranderingen. Zijn specifieke aandacht gaat daarbij uit naar het creëren van synergie tussen project-, verander- en communicatiemanagement. 

Dr. Muel Kaptein, hoogleraar bedrijfsethiek en integriteit aan de Erasmus Universiteit Rotterdam

Muel is ruim 20 jaar werkzaam op het gebied van bedrijfsethiek. Hij is hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en partner en organisatieadviseur bij KPMG. Hij schreef onder meer de boeken The Living Code, Ethics Management en The Balanced Company. 

Dr. Emile Kolthoff, hoogleraar Criminologie aan de Open Universiteit

Emile is hoogleraar Criminologie aan de Open Universiteit en lector Ondermijning bij het Expertisecentrum Veiligheid van Avans Hogeschool. Zijn onderzoeksagenda spitst zich toe op ongewenst gedrag in organisaties en hij is fellow bij de Onderzoeksgroep Quality of Governance van de Vrije Universiteit te Amsterdam. In 2004 was hij een van de oprichters van het Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten (BING) waar hij tot eind 2014 ook lid van de directie was. 

Berry Link, burgemeester van de gemeente Geldrop-Mierlo

Berry is in 2010, als burgemeester van de gemeente Schinnen, genomineerd voor de prijs van Beste bestuurder. Daarnaast is hij winnaar van de Philip Brouwer Integriteitsprijs 2010. Hij doceert, namens het Nederlands Genootschap van Burgemeesters, collega-burgemeesters op het terrein van integriteitsvraagstukken. Voor zijn burgemeesterschap was Berry ondermeer werkzaam bij het ministerie van BZK en bij de Provincie Noord-Brabant als coördinator Provinciaal Overleg. 

Bart Hofstee, adviseur bij het Bureau Integriteit van de gemeente Amsterdam, expertisecentrum op het gebied van integriteit met als doel het bevorderen van de integriteit van bestuurders en ambtenaren van de gemeente Amsterdam

Bram van Dijk, directeur van DSP-groep. Bram verricht onderzoek namens DSP-groep naar integriteit en moreel leiderschap in publieke organisaties. Hiervoor was hij werkzaam als beleidsmedewerker bij het ministerie van Justitie en Veiligheid.

Dr. Fokko Oldenhuis, hoogleraar Recht aan de Rijksuniversiteit Groningen

Fokko promoveerde op het proefschrift 'Aansprakelijkheid voor onrechtmatige daden van anderen'. Naast zijn werk als hoogleraar Recht aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit Groningen is hij werkzaam als plaatsvervangend raadsheer aan het Gerechtshof Arnhem en plaatsvervangend rechter bij de rechtbank in Groningen. 

Monica Yeung, operationeel manager bij de dienst Justis, de screeningsautoriteit van het ministerie van Justitie en Veiligheid, analyseert informatie om een oordeel te vormen over de integriteit van personen en organisaties en verstrekt op basis van deze oordeelsvorming verklaringen, vergunningen, adviezen en risicomeldingen

Meta Peek, partner, RONT management consultants

mr. Gerard Blonk, oud-directeur van ForensicPlaza en voormalig plaatsvervangend strafrechter, rechtbank in Zutphen en officier van justitie bij het Openbaar Ministerie Oost Nederland, voormalig directeur Rechercheschool Zutphen, Master NLP, gespecialiseerd in besliskunde binnen de publiekrechtelijke en private intelligence-, opsporings- en rechtshandhavingspraktijk, auteur van diverse artikelen en boeken, waaronder het studiehandboek ‘De link in veiligheidszorg’ en ‘De Fraudeaangifte’.

Algemene informatie over de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein

Data en Locatie

29 oktober, 5, 12, 19 en 26 november 2020

La Vie Utrecht
Sint Jacobsstraat 61
3511BP Utrecht
Tel. 030 234 0088

Routebeschrijving

Deze opleiding is speciaal ontwikkeld voor:

Beleidsmakers, -medewerkers, vertrouwenspersonen, compliance officers, teamleiders, (programma)managers, coördinatoren, adviseurs en juristen integriteit, personeel & organisatie, planning & control, juridische zaken, financiën, ICT bij:

• Gemeenten
• Provincies
• Rijksoverheid
• Woningcorporaties
• Ziekenhuizen
• Zorg- en welzijnsinstellingen
• Onderwijsinstellingen
• Waterschappen
• Politie
• Defensie
• Zelfstandige bestuursorganen

Jouw investering

De kosten van deze opleiding bedragen €3.499,- (excl. btw) per persoon. Dit bedrag is inclusief koffie, thee, lunches en toegang tot een online leeromgeving. Wilt u een opleiding op maat? Neem dan contact op met opleidingsadviseur Tonnie van Zanten
 

Persoonlijk Opleidingsadvies

Tonnie van Zanten
Tel: 040 - 2 972 780

Verantwoordelijk voor deze opleiding

Liz Boeren
Opleidingsmanager Overheid

Sandra van der Burgt
Projectcoördinator

Ondersteund door online leeromgeving

Tijdens de opleiding maak je, naast de bijeenkomsten, gebruik van 'Mijn Online Leeromgeving'. Hier vind je (extra) leermaterialen die aansluiten bij de lesbijeenkomsten, zoals video's, artikelen, eventueel huiswerk en verwijzingen naar boeken. Mijn Online Leeromgeving gebruik je ook als netwerkinstrument en voor interactie: alle deelnemers en docenten zijn via de leeromgeving snel te bereiken. Voor aanvang van de opleiding ontvang je een inlogcode voor de online leeromgeving en een uitnodiging om jouw profiel aan te maken.

 

Naar Mijn Online Leeromgeving

Terugblik

Terugkomdag voor deelnemers van de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein

Op bezoek bij URENCO

Op donderdag 15 mei 2014 vond de terugkomdag plaats voor (oud)deelnemers aan de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein van het Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid. URENCO in Almelo was de gastheer van de terugkomdag en ontving de (oud)deelnemers, introducees, docenten en gastsprekers, die hier opgedane kennis en ervaringen op de opleiding met elkaar konden delen. Naast een inkijkje in het bijzondere primaire proces van URENCO, bood de terugkomdag ruimte voor verdieping en de uitwisseling van ervaringen rond het thema integriteit. De terugkomdag werd geopend door Menno Klopper, adviseur project- en verandermanagement bij Van Aetsveld en hoofddocent van de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein. 

URENCO en integriteit

Na een uitgebreide uitleg over het primair proces van URENCO (verrijking van uranium) werd duidelijk dat integriteit een belangrijke voorwaarde is voor het voortbestaan van de organisatie. Om deze reden is integriteit benoemd tot 1 van de vijf kernwaarden en gastheer Jan Rijzer, security manager bij URENCO en (oud)deelnemer aan de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein, heeft vanuit verschillende perspectieven uiteengezet hoe het begrip bij URENCO betekenis krijgt. Deze bijdrage was deels vertrouwelijk van karakter. Een aspect mag echter niet onbenoemd blijven: de maatregelen die de integriteit betekenis geven worden permanent getest. Hierbij wordt onder andere gebruik gemaakt van het force-on-force principe: experts van collega organisaties uit de nucleaire sector testen onaangekondigd elkaars veiligheidsmaatregelen. Zo worden specialisten met verstand van zaken en begrip van context ingezet om de maatregelen te testen op accuratesse. Daarbij houdt het de medewerkers van URENCO alert. Zo wordt het thema integriteit succesvol geborgd. Deze inkijk bood de aanwezigen, vrijwel allen afkomstig van overheidsorganisaties, de unieke mogelijkheid kennis te nemen van de manier waarop een bijzonder bedrijf het thema integriteit tot in haar haarvaten laat leven.

Lokale politiek en integriteit

Na de uiteenzetting over integriteit bij URENCO vervolgde  Pascale Georgopoulou, raadsgriffier bij de gemeente Amstelveen en ontwikkelaar van de handreiking integriteit voor raadsleden, over bijzonderheden van integriteit binnen het lokale bestuur. Het spreekt voor zich dat het gedrag en handelen van raadsleden integer moet zijn. Bij integriteit bij raadsleden gaat het volgens Pascale echter niet alleen om de juridische (wet en gedragscode) en de morele toetsing (morele kompas), maar ook om de toetsing door burgers en media (beeldvorming). Bij incidenten en belangenverstrengeling hebben raadsleden vaak de schijn tegen (waar rook is, is vuur), terwijl het de vraag is of er echt iets aan de hand is. Raadsleden zijn zelf verantwoordelijk voor hun eigen integriteit. Maar de burgemeester en de griffier zijn verantwoordelijk voor de integriteit van de gemeenteraad (als geheel). Het gaat namelijk ook om het aanzien van het openbaar bestuur en de lokale democratie. 

Er zijn raadsleden die bij het minste of geringste vanuit zichzelf de vraag stellen “kan het wel/niet?”, maar ook raadsleden die zich die vraag bijna nooit stellen. Om de raadsleden op weg te helpen en de beelden meer in overeenstemming te brengen, heeft Pascale een handreiking ontwikkeld. De handreiking is geen moraliserend document, maar helpt integriteitskwesties te herkennen en vooral het gesprek over integriteitskwestie op gang te brengen. De handreiking werd uitgereikt, toegelicht en bediscussieerd. Op de site van de vereniging van griffiers is de handreiking voor een ieder toegankelijk (thema's en dossiers / openbaar bestuur / integriteit).

De bijdrage van Pascale heeft de aanwezigen geholpen door inzicht te bieden in de wijze waarop integriteit voor volksvertegenwoordigers betekenis kan krijgen. Hiermee sloot het direct aan op de een behoefte die tijdens de opleiding zichtbaar werd.

Soft controles toegepast bij waterschap Roer en Overmaas

Het derde en laatste inhoudelijk deel van de terugkomdag ging in op de toepassing van soft controles met verwijzing naar eigenschappen en gedragingen van het management (soft controls) zoals deze tijdens de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein door Muel Kaptein, hoogleraar bedrijfsethiek en integriteit aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en partner en organisatieadviseur bij KPMG, zijn toegelicht. Hans Lutgens, hoofd concern control bij het waterschap Roer en Overmaas en (oud) deelnemer aan de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein heeft uitvoerig uiteengezet hoe medewerkers herhaaldelijk gevraagd is naar hun  waardering van eigenschappen en gedragingen van leidinggevenden (acht zoals door Muel Kaptein beschreven tijdens de opleiding, met twee aanvullingen van het waterschap). Op basis van deze scan kan het management worden geadviseerd over ontwikkelkansen met betrekking tot soft controls. Daarbij is een referentiekader, bestaande uit drie soft controls/eigenschappen gebruikt waartegen de scores zijn afgezet. Het gaat dan over duidelijkheid, uitvoerbaarheid en bespreekbaarheid. Meer aandacht geven aan deze soft controls leidt niet alleen tot het verkrijgen van meer draagvlak onder medewerkers voor  integriteit maar ook tot een grotere effectiviteit van het management in het algemeen.

Tot slot

De verdiepingen en de mogelijkheden die de terugkomdag bood om ervaringen uit te wisselen, maakte het een geslaagde dag. Te meer ook omdat het de groep van (oud)deelnemers aan de opleiding blijvend verbindt en hen zodoende een relevant netwerk biedt. Het Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid en Van Aetsveld danken URENCO, Jan Rijzer, Pascale Georgopoulou en Hans Lutgens dan ook voor hun enthousiaste bijdrage aan de terugkomdag.

Incompany training

Heb jij, samen met jouw collega's, interesse in één van onze opleidingen, maar dan gericht op jullie organisatie, jouw situatie en wensen? Dan is een incompany training zeker interessant! Wij denken graag met je mee, zodat de gezamenlijke leerdoelen van jou en jouw collega's gerealiseerd worden. In overleg bepalen we de inhoud, datum/data, dagindeling(en) en locatie.

Voordelen

• De inhoud van deze opleiding wordt afgestemd op jullie organisatie
• Ga met elkaar in gesprek (ook over lastige situaties)
• De onderlinge betrokkenheid en motivatie stijgen aantoonbaar
• Er is individuele benadering en ruimte voor persoonlijke vragen
• Per opleiding wordt gezocht naar de best passende docent(en)
• Het hele team is in één keer op hetzelfde kennisniveau
• Planning van de cursus wanneer het jullie uitkomt
• Mogelijk: individuele coaching on the job om doelen te complementeren