Opleiding Taalcoördinator VO

Module 1 | Basis

Taalbeleid in de school

Ochtend:

• Huidige schoolsituatie in beeld brengen
• De kaders van taalbeleid
• Het taalbeleidsplan: een format
• Taken en verantwoordelijkheden van de taalcoördinator

Middag:

• Visie van de school op taal (‘smal’ of ‘breed’)
• Eigen visie op taal ontwikkelen
• Noodzaak taalbeleid op school in beeld krijgen
• De werkgroep taalbeleid

Na deze dag kun jij:

Relevante informatie verzamelen die in de school nodig is voor het taalbeleidsplan. Na deze eerste dag verwerk je deze informatie in het concept-taalbeleidsplan.

Module 2 | Basis

Taalgericht vakonderwijs

Ochtend:

• Wat is taalgericht vakonderwijs?
• De drie pijlers: taalsteun, context en interactie
• Voorbeelden van taalgerichte vaklessen bekijken
• Formuleren van een actie richting collega’s van andere vakken

Middag:

• Herkomst en ontwikkeling van taalgerichte vakdidactiek in vogelvlucht
• De uitdaging om vakleraren op hun vakexpertise aan te spreken en een te talige benadering te vermijden
• Een gezamenlijk kader, met vakspecifieke uitwerking van taalgericht vakonderwijs
• Mogelijkheden om samen in een team de taal in elk vak te leren zien

Met een bijdrage van gastdocente Maaike Hajer, Emeritus lector Meertaligheid en Onderwijs van de Hogeschool Utrecht

Na deze dag kun jij:

Een taalgerichte lesactiviteit ontwerpen en samen met jouw team taal in elk vak implementeren. Na deze tweede dag voer je een door jou ontworpen taalgerichte lesactiviteit uit met een collega van een ander vak binnen jouw school. Ook vul je jouw concept-taalbeleidsplan aan.

Module 3 | Basis

Lezen in de vakken

Ochtend:

• Uitwisselen van ervaringen met taalgerichte lesactiviteiten
• Leesmotivatie en leesvaardigheid: recent onderzoek
• Motiveren voor lezen in de eigen school: vrij lezen
• Een rijke leesomgeving creëren

Middag:

• Motiveren en activeren van leerlingen voor het lezen van teksten
• Vergroten van woordenschat
• Lezen met de leessandwich: een didactiek bij (bijna) alle vakken
• Ontwerpen van een rijke leesles

Na deze dag kun jij:

De leesvaardigheid van jouw leerlingen onderzoeken en je leerlingen motiveren voor lezen. Na deze derde dag ga je de leesvaardigheid van jouw leerlingen onderzoeken binnen jouw eigen school en pas je de leessandwich toe. Ook vul je jouw concept-taalbeleidsplan aan. 

Module 4 | Basis

Schrijven in de vakken

Ochtend:

• Uitwisselen ervaringen van de taalgerichte lesactiviteiten (incl leessandwich)
• Genredidactiek
• Schrijfvaardigheid in de referentieniveaus 1F t/m 4F

Middag:

• Aandacht voor taalverzorging (spelling en formuleren)
• Spellinggeweten en spellingbewustzijn
• Formuleren van antwoorden op open vragen
• Voorbeelden stappenplan bekijken

Na deze dag kun jij:

De schrijfvaardigheid van jouw leerlingen vergroten en collega’s bewustmaken van hun rol hierin. Na deze vierde dag bespreek je samen met een aantal collega’s van andere vakken binnen jouw school wat de kansen zijn op samenhang in het taalbeleid. Ook vul je jouw concepttaalbeleidsplan aan.

Module 5 | Basis

Collega's meekrijgen

Ochtend:

• Veranderkundige modellen
• Omgaan met weerstand bij collega’s
• Gespreksvaardigheden oefenen

Middag:

Kies één van de drie concepten en werk deze uit:

1. Een studiedag opzetten voor het (hele) team
2. Een workshop opzetten voor collega’s
3. Ontwerpprincipes taalgerichte vakles opstellen

Vervolgens presenteer je het (concept)-taalbeleidsplan en activiteitenplan schooljaar 2023-2024 aan de groep.

Tijdens de gehele opleiding staat ‘samen leren’ centraal. Door reflectie op jouw eigen functioneren, het maken van opdrachten en kritisch met elkaar meekijken in de opleiding maak je een stap in jouw ontwikkeling. Daarom presenteer je de laatste dag jouw (concept)-taalbeleidsplan en activiteitenplan schooljaar 2023-2024 aan de groep.

Module 6 | Verdieping

Taalbeleid in de schoolorganisatie

Ochtend:

• De schoolorganisatie in beeld
• Positie van de taalwerkgroep
• De rol van de schoolleiding
• Oefenen van een gesprek met de schoolleiding

Middag:

• Visie van de school op taal (‘smal’ of ‘breed’)
• Eigen visie op taal ontwikkelen
• Noodzaak taalbeleid op school in beeld krijgen
• De werkgroep taalbeleid

Module 7 | Verdieping

Kansengelijkheid en meertaligheid

Ochtend:

• Taalbeleid: voor alle leerlingen
• Aandacht voor leerlingen met dyslexie
• Laaggeletterdheid in de schoolse context
• Steunlessen: Do’s and dont’s 

Met een bijdrage van gastdocente: Mieke Urff, Dyslexiespecialist

Middag:

• Wat is meertaligheid?
• Misconcepties bespreken
• Alle talen een plek in de klas (talensensibilisering)
• Talenkennis inzetten bij het leren (functioneel meertalig leren)

Met een bijdrage van gastdocente Frederike Groothoff, taalondersteuner trainingen voor onderwijsprofessionals

Na deze dag kun jij:

Jouw eigen visie op taal ontwikkelen, de noodzaak van taalbeleid op school in beeld krijgen en leerlingen met specifieke ondersteuningsbehoeften bijstaan. Na deze zevende dag bestudeer je de brochure ‘Redeneren en formuleren bij … ‘ of ‘Werken aan vaktaal bij…’ van Platform Taalgericht Vakonderwijs en SLO. Ook vul je jouw concept-taalbeleidsplan aan.

Module 8 | Verdieping

Verdieping Taalgericht vakonderwijs

Ochtend:

• Taal in de mens- en maatschappijvakken
• Taal in de exacte vakken
• De moderne vreemde talen en taalbeleid
• De sectie Nederlands en taalbeleid

Middag:

• Taalbeleid in de school: de lange termijn
• Het activiteitenplan per schooljaar
• Reflectie: eigen ontwikkeling in beeld • Afsluiting: schoolsituatie in beeld

Voor wie bestemd?

Deze opleiding is speciaal voor taalcoördinatoren of docenten met de ambitie om taalcoördinator te worden binnen het voortgezet onderwijs.