Opleiding Specialist Begrijpend Lezen 4.0

Programma van de opleiding Specialist Begrijpend Lezen 4.0

Alle dagen beginnen om 09:30 en eindigen om 16:00

Module 1:  

Wat is ‘begrijpend lezen’ (niet)?!

• Vaststellen essentie van ‘begrijpend lezen’ en ‘begrijpend luisteren’.
  • We gaan in op de vraag hoe begrip tot stand komt, welke factoren hier een rol bij spelen en wat dit betekent voor de aanpak in de klas.
• Onderwijzen van tekstbegrip: (on)zin van aanleren strategieën versus tekstgerichte instructie.
• Resultaten internationale onderzoeken PISA en PIRLS
• Belang van het werken met rijke teksten. Criteria voor het selecteren daarvan.
• Close reading en herhaald en verdiepend lezen: overeenkomsten en verschillen
• Hogere en lagere orde denkvaardigheden
  • We behandelen aan de hand van verschillende teksten hoe kinderen met elkaar in gesprek gebracht kunnen worden over de inhoud van een tekst, welke tekstgerichte denkvragen daarbij gesteld kunnen worden en welke uitwerking deze vragen hebben. We gaan in op de valkuilen en laten zien hoe de tekst centraal gezet kan worden.
• Begrijpend lezen, luisteren en kijken
  • We laten zien hoe lezen, luisteren en kijken met elkaar samenhangen en hoe hogere denkvaardigheden gestimuleerd kunnen worden.
• Gebruik van methodes o.a. Nieuwsbegrip, Grip op Lezen en Leeslink
  • We laten zien hoe teksten en opdrachten uit deze methodes op een tekstgerichte manier ingezet kunnen worden en vullen dit aan met voorbeelden zonder methode.
• Kijken naar een begrijpend lees-/luisterles
  • Met behulp van de kijkwijzer ‘Denkvaardig’ (Opleidingentaal, 2019) kijken we naar een begrijpend leesles. We leren welke vragen leerlingen uitdagen tot gesprek en aanzetten tot hogere orde denken. We bespreken de inzet van de kijkwijzer in de eigen school.
• Pleidooi: Weg met de denkdip in groep 3 en 4
• Enkele inspirerende voorbeelden.

Module 2:

Samenhang met andere domeinen, Close Reading +

• Begrijpend lezen gekoppeld aan technisch lezen:
  • We bekijken een aantal methodes voor technisch lezen die gekozen hebben voor een koppeling met begrijpend lezen. Welke keuzes zijn er gemaakt? Is er sprake van een uitdagend en dekkend aanbod? In hoeverre profiteren zowel het technisch lezen als het begrijpend lezen van deze samenhang? Wat laat effectonderzoek zien? Wat betekent dit voor keuzes voor onze school?
• Begrijpend lezen gekoppeld aan overige taaldomeinen
  • Hoe kan begrijpend lezen functioneel gekoppeld worden aan andere taaldomeinen, zoals het schrijven van teksten, het spreken-luisteren en het verbreden en verdiepen van de woordenschat van leerlingen? Hoe kunnen we zowel begrijpend lezen als de andere taaldomeinen van deze samenhang laten profiteren? Wat laat effectonderzoek zien? Wat betekent dit voor keuzes voor onze school?
• Close reading +
  • Op dit moment wordt veel ingezet op Close reading. Hoe voorkomen we dat Close Reading ertoe leidt dat begrijpend lezen een apart vak blijft? Hoe kunnen we zorgen dat er sprake is van een Close Reading?, waarbij er sprake is van een voor de referentieniveaus dekkend en beredeneerd aanbod en hoe kunnen we daarop sturen?
• Verkenning thematiserend begrijpend lezen. Een wenkend toekomstperspectief voor onze school? Zo ja, hoe zouden we daaraan kunnen werken?
• Relatie met zaakvakken. Welke kansen biedt dit (niet)?
• In groepen aan de slag met het opzetten van functionele, betekenisvolle begrijpend lees-, luister-, en/of kijkactiviteiten in samenhang.
• Enkele inspirerende voorbeelden voor koppeling aan andere (taal)domeinen.

Module 3: 

Toetsen, leesplezier en de rol van de leerkracht

• Summatief en formatief toetsen
  • We gaan in op het summatief toetsen, zowel methode-afhankelijk als methodeonafhankelijk en gaan na welke consequenties dit mogelijk heeft voor de praktijk.
  • We bespreken toetsgegevens van de eigen school/groep en laten zien welke verklaringen hieraan ten grondslag kunnen liggen en welke interventies wel en niet wenselijk zijn.
  • We verkennen het formatief toetsen. Wat is het? Hoe kan het ingezet worden? Wat zijn voor- en nadelen.
  • Het voeren van leesgesprekken, als aanvulling op het formatief toetsen.
• Werken aan literaire competenties vanaf groep 1: hoe kunnen we hierin werken aan een doorgaande lijn? Wat maakt boeken geschikt?
• Leesbevordering
  • Uit onderzoek lijkt te blijken dat leerlingen steeds minder lezen en minder plezier hebben in lezen. We laten zien dat leesplezier samenhangt met de kwaliteit van het aanbod en het gedrag van de leerkracht en hoe dit kan worden beïnvloed.
  • We geven een overzicht van actuele boeken en laten zien hoe leesplezier gestimuleerd wordt.
• We oefenen samen hoe we teksten en boeken tot leven wekken, door gevarieerde werkvormen in te zetten, die niet alleen leiden tot meer leesplezier, maar ook tot beter begrip van teksten.

Voor wie bestemd?

Deze opleiding is bestemd voor leerkrachten die een leidende rol ambiëren bij het verbeteren van de kwaliteit van het taal-/ leesonderwijs, taalcoördinatoren en interne begeleiders.